Ora: Waar op het politiek spectrum situeert de partij Vrijheid zich?
Michael: VRIJHEID is een uitgesproken centrumpartij. Voor sommigen zullen we dus als “rechts” worden beschouwd, voor anderen als “links”. We kunnen beschouwd worden als links op grond van onze roeping om alle individuen te emanciperen en het bieden van gelijke kansen aan iedereen. Tegelijkertijd kunnen we rechts worden genoemd met ons standpunt over het beperken van de inmenging van de overheid. Dit tweede principe verzet zich tegen een, zeg maar, meer linkse politiek van grote overheidssteun en permanente inmenging van de staat in het leven van haar burgers. Maar we staan ook niet voor een rechtse politiek die voor het handhaven van een traditionele moraal is. We hebben we een standvastige visie en zeggen heel duidelijk waar het op staat. Onze middenpositie is waarschijnlijk veel explicieter dan deze van andere partijen, die veelal onder druk gemakkelijk van gedacht veranderen.
Ora: Veel mensen voelen zich niet meer vertegenwoordigd door de partijen die momenteel in de regering zetelen. Wat kan volgens jou de partij VRIJHEID meer en vooral anders bieden dan de andere partijen?
Michael: Door de ervaring die we hebben opgedaan tijdens de coronacrisis, hebben we geleerd wat er effectief schort. Dat inzicht is er volgens mij bij de andere partijen nog niet. Dat inzicht laat ons toe alternatieven voor te stellen voor een meer verantwoord maatschappijmodel.
We leven in een wereld, die door een snel evoluerende technologie, steeds complexer wordt. Die complexiteit vinden we zowel in organisaties, kennis als communicatie. Het internet heeft bijvoorbeeld de wereld dichter bij elkaar gebracht, maar tegelijkertijd een afstand gecreëerd tussen de mensen; we ontmoeten elkaar online in plaats van aan tafel.
Binnen die evolutie van de technologie - de evolutie van de manier waarop we denken dat we de zaken kunnen controleren, beheren en veranderen - is het belangrijk dat we die kennis en complexiteit die de wereld kent en de manier waarop we er tegenover staan, niet laten opwegen tegen de mens die nog veel complexer is dan de systemen die de mens zelf heeft uitgedacht. We dienen bescheiden te blijven om te beseffen dat we beperkt zijn; we kunnen niet alles - koste wat kost - regelen, controleren of oplossen. Als we denken dat we het wel kunnen dan dreigen we te vergeten dat er nog een heel groot stuk van de mens en van de wereld is dat we nog niet kennen. Door die bescheidenheid aan de kant te schuiven, zetten we de mens niet meer centraal en komen we voor een stuk in een soort van irrealiteit terecht waar de mens meer kwaad dan goed wordt aangedaan.
Ora: Dat is reeds gebeurd tijdens de coronacrisis. Door het inzetten van de technologie. Met name de QR-code werd de mens en zijn grondrechten op stand-by gezet alsof dit een vanzelfsprekendheid was.
Michael: We zien dat inderdaad terugkomen in verschillende crisissen. De klimaatcrisis is daar een goede voorbeeld van. Mensen denken dat ze de wereld kunnen controleren…
Ora: …maar uiteindelijk controleren ze de mens.
Michael: Klopt. Een journalist van de VRT zei dat hij heel blij was dat we nu het klimaat konden controleren. Dat is natuurlijk een compleet irreëel idee. We gaan er niet in slagen om het klimaat over heel de wereld te bepalen. Die bescheidenheid moeten we hebben om vast te stellen dat we dat niet kunnen en mogelijks meer kwaad dan goed zullen veroorzaken door te denken dat we dit wel kunnen.
Neemt niet weg dat we inderdaad stappen moeten zetten - haalbare en realistische stappen - om ervoor te zorgen dat we iets doen voor het milieu. Met “iets doen” bedoel ik niet het idee van consuminderen, waar het de burger is die uiteindelijk de prijs betaalt, maar eerder innovatie. Innovatie en aandacht voor de menselijke complexiteit. Op het vlak van het klimaat, maar ook met Covid ziet men dat er niet gekeken werd naar de menselijke complexiteit en naar het totaalplaatje. De aandacht voor de collaterale schade was nihil. Die fout mogen we niet opnieuw maken.
Als je bijvoorbeeld kijkt naar de Oost-Europese crisis, de oorlog in Oekraïne, dan zie je wat het geeft wanneer een totalitaire leider- in dit geval Poetin - een doel voor ogen heeft en geen aandacht heeft voor de collaterale schade. Hij trekt zich niks aan van de doden in Oekraïne, maar ook niet van de doden in zijn eigen leger. Dit is de emanatie van een huidige, actuele crisis waarbij men zich niets aantrekt van collaterale schade.
Ora: Eens de Covid-crisis achter de rug blijft ons doel ervoor te zorgen dat dergelijke schandalen - waarbij de randschade wordt genegeerd en de mens niet meer centraal staat - nooit meer voorvallen. Een heleboel van onze aanhangers hebben ons gevolgd vanwege onze kritische stem tijdens de Covid-crisis, maar er zijn natuurlijk ook andere maatschappelijk relevante thema’s en we krijgen heel wat kritiek. Wat is volgens jou de toekomst van de partij Vrijheid?
Michael: Dat er kritiek komt, is niet erg. Dit zorgt er juist voor dat er debat volgt en debat is de waakhond van de democratie. Voor een leefbare toekomst en rehabilitatie na de crisis rijst er één centrale vraag: “Wat is de oplossing?”. We hebben twee opties:
Eén: we zouden een maatschappij kunnen bouwen naast de actuele maatschappij. We stappen uit de NAVO en Europese Unie. We creëren een eigen rechtssysteem en laten de rest links liggen. Dit zou dan een soort van moderne anarchie geven, waarbij we een totaal nieuwe samenleving bouwen. Die optie is totaal onrealistisch. Een andere mogelijkheid is - en dit is een meer realiseerbare optie - dat we de goede dingen in de samenleving behouden en die proberen te versterken. De slechte dingen halen we er uit en claimen onze samenleving terug. Alles weggooien vanwege disfuncties is te simplistisch voorgesteld. Men moet eerder ijveren om die disfuncties bloot te leggen en vervolgens op te lossen. Zo moet Europa bijvoorbeeld veel democratischer worden. Daardoor zal Europa ook veel sterker worden. Op dit moment hebben we geen sterk Europees leiderschap omwille van het feit dat de structuren dit niet toelaten; de EU is een diplomatisch orgaan i.p.v. een democratisch orgaan. Als men sterk en duurzaam leiderschap wil, dan moet men naar een democratisch orgaan evolueren. Een “minimale, slanke staat” i.p.v. anarchisme?
Ja, een kleine effectieve staat die in staat is om de zaken efficiënt aan te pakken en niet een te grote staat die zich eigenlijk als een tsunami verheft boven de realiteit. Hetzelfde geldt voor een “parallelle samenleving”.
Het idee van de parallelle samenleving is volgens mij een denkfout. Mensen verwarren een parallelle samenleving met burgerlijke ongehoorzaamheid - een deugd, wanneer de overheid onethisch handelt. Diegenen die hun moreel kompas volgen, los van hun politieke voorkeur en niet meedoen aan wat de staat oplegt, distantiëren zich van het onrecht, welke de gevolgen en intimidaties ook zijn. Dit is geen parallelle samenleving. Dit is burgerlijke ongehoorzaamheid. Heel wat mensen die het onrecht zagen, zullen geneigd zijn om in 2024 te revolteren via ‘proteststemmen’. Heb je een bepaalde boodschap voor de 'proteststemmers' en voor de jeugd, die uiteindelijk de grote vergeten doelgroep was?
Onze partij houdt zich bezig met de toekomst. De toekomst is grotendeels van de jeugd en VRIJHEID denkt aan hun toekomst. Ondermeer door ervoor te willen zorgen dat er op lange termijn meer aandacht is voor de mens. De verre toekomst is in deze snel evoluerende wereld veelal onvoorspelbaar, maar we weten wel dat we er alles aan kunnen en zullen doen om de mens terug centraal te plaatsen.
Daarnaast hebben de proteststemmers nu een ongelooflijke opportuniteit om op een partij te stemmen die tegen het establishment is. We willen dat het beleid veel sterker gedemocratiseerd wordt en dat de macht van grote conglomeraten of structuren beter gekanaliseerd wordt. De invloed van rijke lobbygroepen kan wellicht nooit snel volledig ingeperkt worden, maar zal wel op een juiste, meer democratische manier moeten gebruikt worden.
Die structuren mogen inderdaad, zoals we de voorbije jaren hebben zien gebeuren, de politieke besluitvorming niet gijzelen want dan evolueren we naar een technocratie.
De macht van de multinationals moet volledig uit het democratisch systeem. De strijd van VRIJHEID tegen een alles ontregelend establishment geeft elke proteststemmer bij de volgende verkiezingen een interessant, valabel alternatief én uitweg uit het cordon.
