Reduceer de dikke staat 

De politiek heeft zich hopeloos vastgereden. Zowat elke dag maakt de overheid wetten, ordonanties, verordeningen, besluiten, decreten en andere regels waaraan we ons allemaal te houden hebben. Bij voorkeur gekoppeld aan boetes en straffen. De overheid deint steeds verder uit. Voor elk probleem dat in de actualiteit komt is er wel een steekvlamoplossing. Tot de regels elkaar gaan tegenspreken.

 

Het geloof in de onfeilbaarheid van de overheid heeft de voorbije jaren een sterke knauw gekregen. Dat geloof is een illusie. De overheid faalt herhaaldelijk. Zelfs in haar essentiële taken. 

 

Er is maar één oplossing in de huidige situatie: een reductie van de overheid tot een kleinere, efficiënte staat waarbij de politiek veel dichter bij de mensen komt te staan. Onze overheid is veel te dik en moet op dieet.

 

1. Waarom een veel kleinere staat?

 

1.1 De denkfout van de voorstanders van meer staat

Wie pleit voor meer staat die wil niets anders dan het eigen standpunt te kunnen doordrukken met het gebruik van de staatsmacht. In een democratie is dat een illusie. Want voor hetzelfde geld komen bij de volgende verkiezingen andere politici aan de macht die met die opgebouwde staatsmacht iets totaal anders willen doen.

Stel u voor dat de staatsminnende socialisten in ons land een zeer sterke staat maken. Een staat die ons hele privéleven controleert. Een staat die de economie sterk controleert en de bedrijven onder overheidsgezag brengt.  De volgende verkiezingen komt het Vlaams Belang aan de macht, en dat Belang erft zo’n sterke staat. Willen de socialisten aan extreemrechts de macht geven om ons privéleven, onze economie en onze bedrijven te beheren? 

 

Daarom is het goed het staatsbestel beperkt te houden. Dan kan de volgende politicus die aan de macht komt er geen misbruik van maken.

 

1.2 De staat faalt

De gedachte dat de staat altijd goed doet, is ook al zo’n illusie. Het is niet omdat er een democratische meerderheid is voor een bepaald beleid, dat dat beleid efficiënt of correct zou zijn. De voorbije jaren is het voor iedereen duidelijk geworden dat de overheid op veel vlakken ernstig faalt. Kerncentrales sluiten en terug openen, inflatie, oorlogen, het CST, de coronapolitiek, de files, de verkeersdoden, de pensioenproblematiek, de mismatch tussen de arbeidsmarkt en de werkloosheid, de stijgende belastingen, de problemen in de zorg en de op hol geslagen begrotingen.

 

Er is geen enkele reden denkbaar om de mensen de vrijheid te ontnemen en beslissingen te nemen in hun plaats.  Het uitrollen van die verkeerde beslissingen zorgt voor meer schade dan mochten de mensen het zelf hebben proberen op te lossen.  Laat de mensen doen, en we krijgen  veel meer verschillende oplossingen voor de problemen die er zijn.  Met de uitstekende communicatiemiddelen van vandaag over het internet, is het gemakkelijk om de informatie over succesvolle oplossingen te delen met elkaar.  Zo werken we allemaal aan de problemen die zich stellen.  “Bottom-up”, en niet “Top-down”. 

 

1.3 Het onwerkbaar staatsbestel

In een omvangrijke staatszorg nemen de conflicten tussen de regels, afspraken en instituten sterk toe. Dat zien we in België zeer goed. Het land wordt onbestuurbaar omdat de staatshervormingen er een onwerkbaar kluwen van hebben gemaakt. Die staatshervormingen zijn geen slimme hervormingen. Het zijn domme compromissen. Zo geroemd destijds omwille van de rust van het compromis. Terwijl we achteraf met de gebakken peren zitten. Rustig samenwerken is leuk, maar de volgende generatie betaalt voor de rust.

 

1.4. Inefficiënties en tegenstellingen

Hoe dikker de staat, hoe meer inefficiënties er zijn. Hoe meer de wetten, regels en beslissingssystemen elkaar gaan tegenspreken of tegenwerken. Door de staat te reduceren krijgen we een veel meer werkbaar geheel.

​

1.5 Gebrek aan flexibiliteit

Een grote, dikke staat is niet “agile”. Zo’n staat is een mastondont van een olietanker. Als er een bocht moet worden genomen, is het jacht dat voorbijkomt een stuk sneller weg. Van zodra het land wordt getroffen door één of andere crisis, is het aartsmoeilijk om de juiste aanpassingen te doen. De democratie wordt opzijgezet omdat het logge democratisch apparaat niet in staat is om snel te reageren. Praktische oplossingen worden verhinderd door allerlei regels en procedures.

 

1.6 De stikdure dikke staat

Een te dikke staat is keiduur. De mensen moeten voor al die administraties, vervolgingen en inefficiënties veel belastingen allerhande betalen. De begrotingen ontsporen, en de staat wordt nog duurder omdat er moet bijgeleend worden. Die spiraal van een steeds groter overheidsbeslag moet dringend worden doorbroken. Dan kunnen de belastingen echt zwaar naar beneden.

 

1.7 De dikke staat werkt als een te strak corset

Een te omvangrijke staat werkt omknellend voor de mensen. Er is te veel inmenging in ons leven. Mensen zijn niet gemaakt om bemoeid te worden. Laat de mensen gerust. Laat hen leven en zichzelf ontwikkelen. We zijn allemaal slim genoeg geworden om kansen te grijpen. 

 

Voor een heel kleine minderheid die dat niet kan, zullen we ondersteuning moeten bieden. Dat is een feit. Maar de rest van de samenleving betuttelen omwille van die minderheid, dat is totaal onverantwoord.

 

Laat de mensen groeien en bloeien.

​

​

2. Hoe we de staat kunnen verkleinen

 

2.1. Schrap wetten, regels en straffen

Door een eenheidsstatuut voor werknemers, zelfstandigen en ambtenaren te maken, plooien we een hele administratie dicht.  Zowel voor de overheid als voor de bedrijven.  Ja zelfs voor de werkende mensen zelf. Er is geen vervolging voor schijnzelfstandigheid meer nodig. De rechtbanken krijgen minder werk. Door prostitutie uit het strafrecht te halen (behalve bij minderjarigen en gedwongen prostitutie) is ook daar vervolging niet meer nodig. Integendeel. De overheid zal belastingen kunnen innen.

 

Dat soort van slimme schrapping van wetten, regels en straffen zorgt ervoor dat de staat verkleint. Alle “waste” wordt uit de organisatie gehaald waardoor de organisatie een stuk slanker wordt. Dat komt de gezondheid van het systeem ten goede.

​

2.2. Reduceer de staat tot zijn kerntaken

De overheid moet geen bank spelen, of postbode, of kerncentrales uitbaten, of investeringsmaatschappijen oprichten, of mensen van A naar B brengen.  Dat kan de privé even goed of zelfs beter. De staat moet zich bezighouden met haar kerntaken: veiligheid, onderwijs, grote wegeninfrastructuur, justitie, leger… Als we ons daarop kunnen concentreren zal het allemaal een stuk minder ingewikkeld en meer beheersbaar worden.

 

2.3. Stoot nodeloze activa af

De staat moet ook geen grootgrondbezitter zijn. Alle activa die niet nodig zijn behoren te worden verkocht.   Daarmee bedoelen we geen dure sale-and-lease-back-operaties. Daar hebben we de buik van vol. Neen, echte verkopen. 

 

Kijk naar het justitiepaleis in Brussel. Een mooie koepel en een indrukwekkende ingang, maar al de rest: afbreken graag. En bouw rond die koepel en de ingang een nieuw efficiënt en stukken goedkoper energievriendelijk gebouw.  Een beetje durf mag wel. In de plaats van tientallen miljoenen te betalen voor een kil gebouw dat totaal verouderd is.  De overheid moet trouwens bij voorkeur bouwen op goedkope gronden die efficiënt toegankelijk zijn. Verkoop dus dat paleis aan de privé.

​

2.4. Voer een beleid dat inzet op de mensen

Wat we zelf doen, doen we beter. Dat geldt voor de mensen maar absoluut niet voor de staat.  Dat hebben we de voorbije jaren wel gezien in Vlaanderen. Bij elke beleidsbeslissing behoort er te worden nagedacht of het wel nodig is dat de overheid tussenkomt. Als er dan wordt tussengekomen, dan is de volgende stap al even belangrijk: hoe kunnen we zo min mogelijk tussenkomen? Die reflex ontbreekt vandaag totaal. Voor elk probleem wordt een wet of een regelement gemaakt. Dat bij voorkeur zelfs nog meer regelt dan het probleem zelf.  De adminstratie creëert administratie.

​

2.5. Neem organisatorische maatregelen in de plaats van regels en wetten te stemmen

Het is niet altijd nodig om regels en wetten te stemmen om problemen op te lossen. Als er in het onderwijs te veel druk is op leerkrachten vanuit klagende ouders, dan is het niet de oplossing om het gedrag van klagende ouders in regels te gieten en boetes te voorzien. Zoals een extreemrechtse partij voorstelde. Zorg in elke scholengroep voor een behoorlijk werkende ombudsdienst waar klagende ouders terecht kunnen en moeten met hun klachten. Zo worden leerkrachten ontlast en worden de klachten behoorlijk gekanaliseerd. Zonder regels en straffen.

 

Een mooi voorbeeld hoe een hele poespas kan worden vermeden door slimme maatregelen te nemen die zo weinig mogelijk overheidsoptreden noodzaken.

​

2.6. Is het wel allemaal nodig

Moeten we echt wel overal in investeren, actie ondernemen, geld uithalen, belastingen opleggen?  Een “bedrijfscultuur” in de overheid die altijd twijfelt aan de noodzaak om op te treden is een goede bedrijfscultuur.

​

2.7. Reduceer de beleidsstructuren en breng de politiek dichter bij de mensen

Hoe meer politici, hoe meer ze de drang hebben om zichzelf te bewijzen met wetten en regels. Het wordt tijd dat de rust een beetje meer heerst.  Politici zijn ook maar mensen en voor hun eigen stress zou het beter zijn dat ze wat meer zen kunnen zijn. In het voorstel van Vrijheid over een nieuwe staatshervorming wordt een nieuwe staatsstructuur voorgesteld (u vindt de tekst bij “standpunten”). Met een reductie van het aantal regeringen en parlementsleden. Dat is beslist doenbaar. 

 

De mensen snakken naar een transparante, kleinere beleidsstructuur die dichter bij de mensen staat. Dat kan maar op één manier en dat is door de verschuiving van de macht dichter bij de mensen. Door de creatie van kantons zoals in Zwitserland bijvoorbeeld.  Zo wordt de democratie werkbaar. 

 

Zwitserland toont aan dat het beleid daardoor niet zwaarder en meer impacterend wordt. De staat wordt helemaal niet dikker door lokale besturen meer macht te geven. Integendeel. Die lokale besturen slagen erin om veel efficiënter met het bestuur om te gaan. Ze hebben zoveel regels en administraties niet nodig. De mensen op het terrein en de ambtenaren lossen de zaken zelf op. Bovendien kunnen die besturen van elkaar leren. Er wordt meer gezocht naar creatieve oplossingen.

 

Een hogere betrokkenheid van de mensen bij het bestuur kan er ook voor zorgen dat er een beter toezicht is en dat inefficiënties sneller worden weggewerkt. Anders blijft “Brussel” gewoon “Brussel”. Niemand die daar zijn verantwoordelijkheid neemt.

​

2.8. Het overdragen van de macht naar de lokale besturen

Het overdragen van de macht naar de lokale besturen zorgt er niet alleen voor dat de politiek dichter bij de mensen komt. Het is ook een uitstekend middel om de staat te verplichten om af te slanken.  Het hele systeem moet herdacht worden. Bij de oefening om de macht door te schuiven is het noodzakelijk om na te denken wat we nog wel en wat we niet meer gaan doen.  Een prima aanleiding en een prima werkmethode om af te slanken.

 

Daarom ook is in het debat over de transfers tussen Vlaanderen en Wallonië de versterking van lokale besturen bijzonder belangrijk. We krijgen dan een nieuw debat over de verdeling van de belastingsopbrengsten en het opnemen van verantwoordelijkheid. Niet meer tussen 2 kemphanen die tegenover elkaar staan. Er zullen overal meer gespreide belangen onstaan tussen rurale streken en steden bijvoorbeeld. Dat breng het debat op een heel ander niveau. Veel dichter bij de mensen ook.

​

Epiloog

Onze dikke staat is zo log en ongezond dat hij niet meer vooruit geraakt. Het zijn de politici die zelf die staat zo ongezond hebben gemaakt met hun brij van regels, wetten, instellingen, overleg, structuren, boetes, straffen, administraties en vervolgingen. 

 

De staat faalt keer op keer. De illusie van het nut van een sterke staat is al lang doorprikt. De mensen voelen zich omkneld. Gecontroleerd tot op hun toilet en onder hun dampkap. We knechten de mensen in de plaats van hen te ontvoogden. Laat de mensen gerust.

Er zijn technieken te over die de staat kunnen reduceren zonder de mensen pijn te doen. Vrijheid heeft die technieken uitgewerkt. Waar de andere partijen aan het eind van hun Latijn zijn, hebben wij de oplossingen in huis.

 

~